PINOCCHIO (พินอคคิโอ)

คาร์โล โลเร็นซินี (Carlo Lorenzini) หรือที่รู้จักกันดีในนามปากกา คาร์โล คอลโลดิ เกิดเมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน ค.ศ. 1826 ณ เมืองฟลอเรนซ์ ประเทศอิตาลี และถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 26 ตุลาคม ค.ศ. 1890 เขาเคยทำหน้าที่เป็นอาสาสมัครในกองทัพ ทำให้งานเขียนในช่วงต้นของเขาแสดงให้เห็นถึงความสนใจทางด้านการเมือง นอกจากนี้เขายังเป็นนักหนังสือพิมพ์ นักเขียนนวนิยายและบทละคร

คาร์โล คอลโลดิ เข้าสู่วงการวรรณกรรมเยาวชนในปี ค.ศ. 1875 โดยการแปลนิทานฝรั่งเศสเรื่อง Racconti delle fate ซึ่งเขียนโดยแปร์โร (Perrault) ทำให้เขาเกิดแรงบันดาลใจในการเขียนนิทานสำหรับเด็ก เขาชื่นชอบความคิดที่จะใช้ตัวละครน่ารักและเสเพลเพื่อแสดงออกถึงความเชื่อมั่นในตนเองผ่านการสมมุติเปรียบเทียบ และในปี ค.ศ. 1880 เขาเริ่มลงมือเขียน “การผจญภัยของพินอคคิโอ” โดยลงพิมพ์รายสัปดาห์ใน Il Giornale per i Bambini หนังสือพิมพ์สำหรับเด็กรายแรกของอิตาลี และได้รับการรวมเล่มเผยแพร่ในปี ค.ศ. 1883 ซึ่งผลงานเรื่องนี้ส่งผลให้คาร์โล คอลโลดิมีชื่อเสียงเป็นที่รู้จักมากที่สุด เพราะได้รับความนิยมชมชอบจากเยาวชนและผู้คนทั่วทุกมุมโลก

คำนำสำนักพิมพ์

น้อยคนนักที่จะไม่เคยได้ฟังนิทานเกี่ยวกับเจ้าหุ่นไม้แสนซน พินอคคิโอที่จมูกไม้ของเขาจะยาวขึ้นๆ เมื่อเขาพูดโกหก

นอกจากเรื่องราวที่เรารู้จักกันดีแล้ว ในนิทานเรื่องนี้เรายังได้ร่วมผจญภัยไปกับพินอคคิโอ ได้รับชมการแสดงโชว์หุ่นกระบอกที่สนุกสนาน ได้ท่องเที่ยวไปในดินแดนแห่งเพลแลนด์ ขณะเดียวพินอค-คิโอก็ต้องพบกับความยากลําบาก และความเศร้าเสียใจจากการประพฤติตนไม่ดี

แอร์โรว์คลาสสิกบุ๊คส์มีความยินดีอย่างยิ่งที่ได้นําเสนอผลงานอันมีชื่อเสียงที่สุดของคาร์โล คอลโลดิ ให้ท่านผู้อ่านได้สัมผัสกับอมตะนิทานแฝงคติธรรมสอนใจซึ่งเป็นที่นิยมตลอดกาลเรื่องนี้ ร่วมเป็นกําลัง-ใจให้พินอคคิโอในการพิสูจน์ตนเองว่าเขาสามารถเปลี่ยนแปลงตนเองเป็นเด็กดีได้ และดีเพียงพอที่จะกลายเป็นเด็กผู้ชายจริงๆ ตามที่เขาปรารถนา ใน “การผจญภัยของพินอคคิโอ”

ด้วยความจริงใจ

แอร์โรว์คลาสสิกบุ๊กส์

คำนำสำนักพิมพ์

หหนังสือนิทานเรื่องพินอคคิโอเป็นหนังสือสำหรับเด็กที่ได้รับความนิยมจากทั่วโลกมาเป็นเวลานานแล้ว สำหรับตัวผู้แปลเองได้รู้จัก-พินอคคิโอผ่านทางการ์ตูนแอนิเมชั่นของดิสนีย์ ก่อนที่จะมีโอกาสอ่านหนังสือนิทานต้นฉบับเล่มนี้

ถึงแม้ว่านิทานเรื่องพินอคคิโอจะค่อนข้างแตกต่างจากในภาพยนตร์ แต่เรื่องราวการผจญภัยของเจ้าหุ่นกระบอกพินอคคิโอก็ยังคงสนุก เร้าใจ และยังสอดแทรกแง่คิดต่างๆ มากมายที่ไม่เพียงแต่จะให้คำแนะนำสำหรับเด็กเท่านั้น กับผู้ใหญ่เองก็มีคติด้านบวกมากมายด้วยเช่นกัน นอกจากนี้ยังได้รับรู้ถึงวัฒนธรรมประเพณีและความเป็นอยู่ของชาวอิตาลีในสมัยก่อนๆ เพิ่มมากขึ้นอีกด้วย

ร่มฉัตร ไกรว่อง

คำนำผู้แปล

ในภาพยนตร์ “พินอคคิโอ” ที่เราคุ้นเคยนั้น เนื้อเรื่องมีอยู่ว่า มีชายชราช่างแกะสลักไม้คนหนึ่งอยู่คนเดียว ด้วยความเหงา เขาจึงได้นำไม้มาแกะสลักเป็นหุ่น และตั้งชื่อว่า “พินอคคิโอ” ต่อมามีนางฟ้าสีน้ำเงินใจดีองค์หนึ่งอยากช่วยให้ชายชรามีความสุขจึงเสกให้ พินอคคิโอ มีชีวิตขึ้นมาจริงๆ โดยบอกว่าเขาจะกลายเป็นเหมือนมนุษย์ได้ เมื่อเป็นเด็กดี

ต่อมาแมวกับหมาจิ้งจอกจอมเจ้าเล่ห์เห็นพินอคคิโอ จึงคิดแผนร้ายล่อหลอกเขาให้หนีโรงเรียนไปเที่ยวที่โรงละคร เพื่อหลอกขายให้กับเจ้าของโรงละคร แรกๆ เขาก็สนุกจนลืมทุกอย่าง...แต่พอหลายวันผ่านไป พินอคคิโอเริ่มรู้สึกเหนื่อยมากเพราะถูกบังคับให้แสดงทั้งวัน เขาจึงขอให้นางฟ้าช่วย ทันใดนั้นนางฟ้าสีน้ำเงินก็ปรากฏกายขึ้น พินอคคิโอบอกว่าถูกจับตัวมา เมื่อพูดจบจมูกของเขาก็ยาวขึ้น! เพราะพูดโกหก นางฟ้าจึงเตือนให้พินอคคิโอให้พูดความจริง

ต่อมาพินอคคิโอรู้ข่าวจากนกพิราบว่า พ่อของเขาถูกฉลามยักษ์กลืนเข้าไป เขาจึงตัดสินใจพายแพออกทะเลไปช่วยพ่อ ในที่สุดเขากับพ่อก็ออกมาได้สำเร็จ ทันใดนั้นหูและหางลาของพินอคคิโอก็หายไป พินอคคิโอก็เปลี่ยนเป็นเด็กชายที่น่ารัก ขยันขันแข็ง ไปโรงเรียนทุกวัน และไม่เคยพูดโกหกอีกเลย

แต่ในหนังสือต้นฉบับของนิทานเรื่อง การผจญภัยของพิ-นอคคิโอ (The Adventures of Pinocchio) นั้นค่อนข้างจะแตกต่างจากเรื่องราวในภาพยนตร์การ์ตูนของดิสนีย์ที่ออกฉายทั่วไป

นิทานเรื่องนี้เขียนเป็นภาษาอิตาลี โดย คาร์โล คอลโลดิเรื่องราวถูกสร้างขึ้นในศตวรรษที่ 18 ซึ่งเป็นยุคที่วรรณกรรมสำหรับเด็กได้รับความสนใจเป็นอย่างมาก เพราะเป็นช่วงที่รูปแบบงานเขียนมีการนำเอาเด็กๆ เข้ามาใส่ในจินตนาการร่วมกับสัตว์ที่มีลักษณะเหมือนกับมนุษย์และมีชื่อเรียกตามตำนาน ราวกับว่างานเขียนที่อิงจากเรื่องจริงนั้นเป็นของวรรณกรรมสำหรับผู้ใหญ่

ในนิทานเรื่องพินอคคิโอ คอลโลดิได้ให้ตัวเอกของเรื่องมีลักษณะที่ค่อนข้างไร้ความรู้สึกและมีเจตนาร้าย โดยนำมาจากบุคลิกของคนจริงๆ ที่ถูกสร้างมาจากทัศนคติของเขาต่อการต่อต้านประเพณีนิยมในสังคมอิตาลี พินอคคิโอถูกสร้างขึ้นมาให้เป็นเด็กผู้ชายแต่มีนิสัยเหมือนกับเด็กทารก คือขาดสิ่งชี้นำทางศีลธรรม ดังนั้นเขาจึงเป็นเด็กที่ขาดความเคารพ เห็นแก่ตัว ไม่มีความเห็นใจและเข้าใจความรู้สึกของผู้อื่น

ฉากในนิทานเริ่มต้นจากการทะเลาะกันที่ค่อนข้างรุนแรง แต่ดูน่าขันระหว่างตัวละครสองตัวที่ชื่อว่ามิสเตอร์เชอร์รี่และเกพเพตโต มีการปะทะคารมและการสู้ด้วยร่างกาย ก่อนที่มิสเตอร์เชอร์รี่จะมอบท่อนไม้ให้กับเกพเพตโต ซึ่งภายหลังท่อนไม้นี้ก็กลายเป็นพินอคคิโอ และนี่เป็นการปูพื้นเรื่องโดยทั่วไปซึ่งค่อนข้างจะขัดแย้งกับแนวความคิดที่ได้รับการยอมรับแบบเก่า ด้วยเหตุนี้เนื้อเรื่องจึงถูกทำให้อ่อนลงโดยเสนอให้พินอคคิโอเป็นเด็กที่ซุกซนมากกว่าจะเป็นเด็กที่น่ารังเกียจ

ยกตัวอย่างเช่นเจ้าจิ้งหรีดจิมมินี่ การ์ตูนในดิสนี่เขาเป็นทั้งเพื่อนและที่ปรึกษา เต็มไปด้วยความรักให้แก่พินอคคิโอ แต่กลับถูกฆ่าตาย ส่วนในนิทานต้นฉบับนั้นเขามีเพียงแค่ชื่อเรียกง่ายๆ ว่า จิ้งหรีดพูดได้ และร่างของมันก็แบนติดผนังจากการขว้างค้อนของพินอคคิโอเพียงเพราะเขาได้บอกเจ้าหุ่นกระบอกไม้ว่าชีวิตของพวกขี้เกียจจะจบลงในโรงพยาบาลหรือไม่ก็คุก

ก่อนที่จะสร้างหุนกระบอกเกพเพตโตนั้นมีชื่อเสียงไม่ดี แต่เขาก็เปลี่ยนไปเพราะพินอคคิโอเจ้าหุ่นที่เรียกร้องความสนใจ ซึ่งเขาเห็นเป็นเหมือนลูกชาย เขาพยายามจะอบรมเจ้าหุ่นกระบอกและสอนเรื่องความไม่เห็นแก่ตัว ดังนั้นความสัมพันธ์อันแปลกประหลาดที่มีทั้งความเกลียดชังและความรักจึงเกิดโดยการพึ่งพาอาศัยร่วมกัน เกพเพตโตต้องการพินอคคิโอเพราะเขารู้สึกเหงาและต้องการรักใครสักคน ส่วนพินอคคิโอก็ต้องการเกพเพตโตเพราะเขาต้องการอาหารและการซ่อมแซม

หลังจากที่หนีไปดูการแสดงของหุ่นกระบอกจนเกือบจะโดนย่างสด ทั้งยังถูกพวกสุนัขจิ้งจอกและแมวหลอก พินอคคิโอก็ได้พบกับวิญญาณของจิ้งหรีดพูดได้ เจ้าจิ้งหรีดพยายามจะให้คำแนะนำกับพินอคคิโอ แต่ก็โดนปฏิเสธอีกครั้ง เมื่อเขาให้ความเห็นกับเจ้าหุ่นกระบอกว่า เขาจะต้องพบแต่ความเสียใจถ้าหากยังทำตามใจตัวเองเสมอ หลังจากนั้นพินอคคิโอก็เจอกับเรื่องอันตรายที่แสนมหัศจรรย์และวุ่นวาย เขาถูกพวกโจรไล่ล่าและทิ้งเขาไว้ให้ตาย แต่เขาก็ได้รับการช่วยชีวิตและทำให้ฟื้นอีกครั้งโดยนางฟ้าและสัตว์ต่างๆ

ฉากในหนังสือเราได้เห็นว่าพินอคคิโอพูดโกหกถึงสามครั้ง ซึ่งทำให้จมูกของเขายาวมากจนเขาต้องติดอยู่ในกระท่อม ต่อมาเจ้านกหัวขวานก็ช่วยให้จมูกของเขาเหมือนเดิม ทำให้พินอคคิโอได้ออกเดินทางผจญภัยต่อ

จุดสำคัญที่สุดของเรื่องพินอคคิโออยู่ตรงที่ เมื่อเจ้าหุ่นกระบอกกลายเป็นเด็กผู้ชายจริงๆ หลังจากดิ้นรนมาถึงสองปี เขาก็ได้รับบทเรียนในชีวิตเพียงพอที่จะรู้จักการแสดงความมีน้ำใจและรู้ว่าควรจะประพฤติตนอย่างไรให้ดีได้ รางวัลที่เขาได้รับคือการเป็นมนุษย์และเงินยี่สิบเหรียญทอง สิ่งนี้เกิดขึ้นหลังจากเขาได้ช่วยเกพเพตโตออกจากท้องของปลาฉลามและก็พากันกลับบ้าน

เกี่ยวกับ แง่คิดเกี่ยวกับนิทานเรื่อง

การแฝงคติในเรื่องพินอคคิโอเป็นเรื่องของการตีความในหลายๆ แง่ ซึ่งเรื่องราวเต็มไปด้วยเรื่องเพ้อฝันมากมายจนแก่นของเรื่องค่อนข้างจะคลุมเครือ จุดประสงค์หลักของคอลโลดิดูเหมือนจะเป็นนิทานที่แทรกไปด้วยคติธรรม คือชีวิตที่มีความสุขมักจะพบในเด็กที่ประพฤติตัวดีและคิดถึงผู้อื่นก่อนตัวเอง และยิ่งไปกว่านั้น เด็กเหล่านั้นจะไม่โทษใคร แต่จะโทษตัวเองสำหรับความทุกข์ใจถ้าหากพวกเขาทำอะไรผิดพลาดลงไป

จุดมุ่งหมายสำคัญที่ต้องการจะสื่อจากนิทานเรื่องนี้ก็คือ คนเราสามารถเปลี่ยนแปลงได้ ตัวของพินอคคิโอเองซึ่งได้พบความสงสารและเห็นใจจากผู้อื่น หลังจากที่เขาได้รับการปฏิบัติอย่างไม่ดีจากตัว-ละครอื่นๆ ในเรื่อง จนกระทั่งเขาตระหนักได้ว่าสิ่งที่เขาวิ่งหนีมาคือสิ่งที่เด็กๆ หลายคนต้องการ นั่นคือบ้านที่เต็มไปด้วยความรักและมั่นคง

ส่วนเกพเพตโตเองก็พบความเมตตาของตัวเองได้โดยการเรียนรู้ที่จะเอาใจใส่ผู้อื่นที่นอกเหนือจากตัวเขา ผู้แต่งนิทานเรื่องนี้ดูเหมือนจะบอกเป็นนัยว่าความดีที่อยู่ในตัวของพวกเราทุกคนนั้นจะปรากฏขึ้นในสถานการณ์ที่ถูกต้องและเหมาะสมนั่นเอง