สุขให้เป็น เย็นให้ได้

ปุณิกา |
06/08/2014

เวลาเรานึกถึงธรรมะ เราจะนึกถึงอะไรหรือใครเป็นอันดับแรก คำตอบของคนส่วนใหญ่คงเป็นวัดกับพระสองอย่างนี้ คำตอบแบบนี้สะท้อนให้เห็นความคิดหรือความเข้าใจของคนไทยชาวพุทธว่าธรรมะไม่ใช่ของที่หาได้ทั่วไป แต่ธรรมะเป็นของศาสนา ธรรมะเป็นของพระพุทธเจ้า และสาวกของพระองค์เป็นผู้ทำหน้าที่นำธรรมะเหล่านั้นมาส่งต่อให้กับเราๆท่านๆ อีกทอดหนึ่ง ด้วยความเข้าใจแบบนี้ทำให้ระหว่างเรากับธรรมะมีช่องว่างที่ห่างกันพอสมควรอยู่ เราส่วนใหญ่ใช้การทำพิธีกรรมทางศาสนาเป็นเครื่องมือเชื่อมต่อช่างว่างดังกล่าวโดยเชื่อว่านั่นเป็นทางที่จะทำให้เราได้ใกล้ชิดธรรมะได้มากที่สุด เรามักพบเห็นคนที่นุ่งขาวห่มขาวเข้าวัดไปปฏิบัติธรรมด้วยความศรัทธา แต่พอกลับออกมาสู่โลกของความเป็นจริงคนเหล่านั้นหลายคนกลับไม่ได้พกธรรมะติดตัวออกมาด้วยเลย หลายคนได้ตกเป็นเครื่องมือของกลุ่มคนที่ทำธุรกิจพุทธพาณิชย์ หลงงมงายไปกับเรื่องการสร้างบุญสร้างกุศล สร้างสิ่งศักดิ์สิทธิของขลัง บริจาคเงินเข้าวัดสร้างโบสถ์วิหารใหญ่โต เพราะเข้าใจว่าสิ่งที่ทำไปนั้นคือการสร้างบุญกุศลอันยิ่งใหญ่ ยิ่งทำมากก็ได้บุญมาก ยิ่งได้บุญมากก็ยิ่งสุขมาก ทั้งในชาตินี้และชาติหน้า ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในสังคมไทยในลักษณะดังกล่าว ยิ่งทำให้ธรรมะถูกยกระดับกลายเป็นของศักดิ์สิทธิ ใหญ่โต ซึ่งขัดแย้งโดยสิ้นเชิงกับหลักการที่ควรจะเป็น หนังสือสุขให้เป็น เย็นให้ได้เล่มนี้ แม้จะไม่ได้บอกโดยตรงว่าธรรมะคืออะไรและไม่ใช่อะไร แต่สิ่งที่ผมได้จากการอ่านหนังสือเล่มนี้คือความเรียบง่ายตามธรรมชาติของธรรมะ ซึ่งหมายความว่าเราสามารถเรียนรู้ธรรมะได้จากตัวเราและสิ่งแวดล้อมง่ายๆรอบตัว โดยไม่ต้องลงทุนหรือลงแรงใดๆเลย แต่อาจมีสิ่งหนึ่งที่เราต้องใช้คือการลงความคิด หมายความว่าเราสามารถเข้าใจธรรมจากความคิดพิจารณาตัวตนของเราเอง จากการคิดพิจารณาสิ่งรอบตัวเริ่มจากเรื่องเล็กๆน้อยๆ จนไปถึงเรื่องระดับสังคม ระดับชาติ ในแง่นี้เป็นการแสดงให้เห็นว่าธรรมะก็เหมือนยาดำที่แทรกตัวอยู่ในทุกสิ่งทุกอย่าง ขึ้นอยู่กับว่าเราจะหยิบจับขึ้นมาพิจารณาเอาประโยชน์จากมันหรือไม่เท่านั้นเอง นอกจากนี้การอ่านหนังสือเล่มนี้ยังทำให้ผมรู้สึกว่าตัวเองช่างสังเกตมากขึ้น ไม่มองผ่านเรื่องเล็กน้อยใกล้ตัว ไม่มองผ่านเรื่องที่ทำให้ตัวเองเป็นทุกข์ แต่พยายามอยู่กับสิ่งนั้นอย่างเข้าใจและใช้เวลาครุ่นคิดถึงที่มาที่ไปของมัน เวลาเราได้ใช้ความคิดกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งหรือการกระทำของคนใดคนหนึ่ง นอกจากเราจะได้รู้จักสิ่งนั้นหรือคนๆนั้นมากขึ้นแล้ว ในเวลาเดียวกันมันก็ได้เรียนรู้ตัวเราเองไปด้วย และเมื่อเราเข้าใจ นั่นแหละน่าจะเป็นที่มาของความสุข อันนี้ก็ไม่แน่ใจว่าตรงตามความหมายของชื่อหนังสือรึเปล่า แต่อ่านแล้วเข้าใจแบบนี้