ธรรมะหลับสบาย

ปุณิกา |
05/08/2014

ขออนุญาตยืมวลีเด็ดพระพะยอมมาที่ว่า โกรธคือโง่ โมโหคือบ้า เพราะรู้สึกว่าเป็นคำอธิบายเรื่องความโกรธที่ชัดเจนตรงความหมายได้ดีที่สุด เพราะความโกรธไม่มีอะไรดีเลย มันทำลายทั้งจิตใจเรา ร่างกายของเรา และรวมไปถึงคนที่อยู่รอบข้างเราด้วย ถ้าเราลองนึกถึงหลักในทางพุทธศาสนาเรื่องตัณหา 4 ประการคือรัก โลภ โกรธ หลง เราจะเห็นว่าโกรธก็เป็นหนึ่งในกิเลสเหล่านั้นที่พระพุทธเจ้าทรงให้ความสำคัญ หากลองพิจารณาความโกรธโดยเริ่มจากตัวเราเองก่อนเป็นอันดับแรก จะเห็นว่าเราทุกคนสามารถโกรธได้สารพัดเรื่องตั้งแต่เรื่องไม่เป็นเรื่องจนนำมาซึ่งเรื่องที่เป็นเรื่องในที่สุด เราโกรธเพื่อนร่วมงานที่นินทาเรา เราโกรธหัวหน้าที่คอยแต่จ้องจะใช้งาน เราโกรธพ่อแม่ที่ไม่ตามใจ เราโกรธรถติด เราโกรธอากาศร้อน เราโกรธคนที่รวยกว่าเรา เราโกรธตัวเองที่ขี้เกียจ ฯลฯ ความโกรธจึงแทบจะเป็นเหมือนลมหายใจของเราเข้าไปทุกที หมายความว่าเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นอยู่แทบจะตลอดเวลา เพียงแต่ความโกรธกับลมหายใจมีข้อต่างกันอยู่คือลมหายใจนั้นเป็นสิ่งจำเป็นที่เราขาดไม่ได้แม้แต่วินาทีเดียว เป็นสิ่งที่หล่อเลี้ยงชีวิตเรา แต่ความโกรธนั้นตรงกันข้ามอย่างสิ้นเชิง มันเป็นสิ่งฟุ่มเฟือยที่สมควรทิ้งไปหรืออย่านำเข้ามาใส่ตัว มันเป็นสิ่งที่มีแต่จะบั่นทอนพลังชีวิตของเราไม่จบไม่สิ้น ยกตัวอย่างง่ายๆว่าเวลาที่เราโกรธใครหรือเรื่องอะไรอยู่ซักเรื่องหนึ่ง เราจะเริ่มไม่มีสมาธิกับหน้าที่ที่เรารับผิดชอบอยู่ ความโกรธจะเข้ามาดึงความสามารถในการควบคุมสติของเราออกไป ทำให้เราตัดสินใจทำอะไรแบบหุนหันพลันแล่น ไม่คิดหน้าคิดหลัง และผลลัพธ์ที่ตามมาจากการกระทำที่ถูกครอบงำด้วยความโกรธก็มักจะเป็นไปในทางเสียหายมากกว่าจะเป็นไปในทางที่ดี ทั้งความเสียหายที่เกิดขึ้นกับตนเองและความเสียหายที่เกิดขึ้นกับผู้อื่น นอกจากนี้ในแง่สุขภาพความโกรธย่อมทำลายทั้งสุขภาพจิตละสุขภาพกาย การมีอารมณ์ที่ขุ่นมัวที่เกิดจากความโกรธ ย่อมทำให้สุขภาพจิตเสื่อม กลายเป็นคนอารมณ์ร้อน ส่งผลไปถึงการทำงานของร่างกายที่สภาพจิตใจย่อมส่งผลถึงกัน หนังสือเรื่องธรรมะหลับสบายจึงเป็นหนังสือธรรมะที่จะแนะนำให้ผู้อ่านทำความเข้าใจถึงรูปร่างหน้าตาของความโกรธว่าเป็นอย่างไร ทำความเข้าใจนิสัยใจคอของความโกรธ ทั้งนี้เพื่อรูเท่าทันมัน แล้วสามารถปรับตัวปรับใจตั้งรับสถานการณ์ได้เมื่อความโกรธมาเยือน ตลอดจนสามารถบริหารจัดการอารมณ์ตัวเองใหม่ เพื่อป้องกันไม่ให้โกรธได้อีกด้วย วิธีการที่แนะนำไว้ในหนังสือเล่มนี้ไม่ใช่วิธีการยากๆเคร่งๆแบบที่ต้องมานั่งสมาธิกันเป็นวันๆเพื่อฝึกสติแน่นอน หากแต่เป็นวิธีการที่เป็นการกระตุ้นเตือนให้เราฉุกคิดเกี่ยวกับโทษภัยของความโกรธ และวิธีการง่ายๆในการจัดการกับมัน เช่น การเรียนรู้ที่จะมองโลกในแง่ดี การเปลี่ยนทัศนคติว่าทุกคนล้วนเป็นพี่น้องกัน เป็นต้น ส่วนข้อเสียในเชิงเนื้อหาผมว่าเป็นเรื่องง่ายๆที่เรารู้กันอยู่แล้ว แล้วก็มีหลายเรื่องที่ออกจะเป็นเรื่องอุดมคติมากพอสมควรและยังต้องอาศัยการร่วมมือกันของคนหลายฝ่ายซึ่งอาจทำไม่ได้ในชีวิตจริงเช่นเรื่องการสร้างมิตรภาพไร้พรมแดน เป็นต้น