Bangkok Documenta No. 1

แด่ "สื่ออิสระ" โปรดอย่าเข้าใจผิด หนังสือเล่มนี้ มิใช่หนังสืออีกเล่มที่เกี่ยวข้องกับรัฐประหารเมื่อเดือนกันยายน 2549 การปรับปรุงชื่อบทความในหนังสือเล่มนี้ให้ทันสมัยมากขึ้นจะไม่มีทางให้คำตอบอะไรกับเรา หรือแม้แต่สรุปสถานการณ์วิกฤตทางการเมืองปัจจุบัน เพราะแท้ที่จริง โครงการนี้เป็นการแสดงความคารวะต่อวงการสื่ออิสระในประเทศไทย ท่ามกลางกรณีอื้อฉาวของไอทีวี สถานีโทรทัศน์ผ่านดาวเทียม สถานีวิทยุชุมชน ที่ชะตากรรมยังไม่แน่นอนและไม่มีใครรู้ทิศทางที่แน่ชัดนั้น ในสังคมไทยเองก็เกิดการถกเถียงอภิปรายกันอย่างมีชีวิตชีวาในประเด็นที่ว่า "สื่ออิสระ" หมายความว่าอะไร สื่อชนิดนั้นควรมีลักษณะแบบไหนและควรทำอะไรบ้าง ด้วยเหตุนี้ เราจึงต้องกำหนดนิยามของศัพท์คำนี้อย่างชัดเจนก่อน กล่าวคือ "สื่ออิสระ" ในหนังสือเล่มนี้ หมายถึงสื่อที่ไม่ได้รับใช้กลไกใดๆ ที่มุ่งผลิตความเห็นหรือกระแสสังคม สื่ออิสระคือสื่อที่สะท้อนความเห็น "อิสระ" ที่ไม่ถูกปลูกฝัง ประดิษฐ์สร้าง หรือบิดเบือน เป็นสื่อที่พยายามรังสรรค์การใช้ความคิดอย่างมีเหตุผล วาทกรรมการวิพากษ์วิจารณ์ และการอภิปรายสาธารณะ เพื่อสนับสนุนให้ปัจเจกชนทุกคนมีวุฒิภาวะสูงขึ้น และมี "ความเป็นอิสระ" มากกว่าเดิมในการใช้วิจารณญาณ