วิทยาศาสตร์มหัศจรรย์

ปุณิกา |
06/08/2014

หากจะบอกว่าสังคมไทยเป็นสังคมด้อยพัฒนา โยเฉพาะอย่างยิ่งความด้อยพัฒนาทางการเรียนรู้และการทดลอง คงเป็นคำกล่าวที่ไม่เกินจริงเลย เพราะเมื่อมองไปรอบตัวแม้สังคมไทยจะเป็นสังคมไทยที่มีความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่ทันสมัยไม่แพ้ชาติอื่นๆ แต่ลักษณะโดยรวมของสังคมไทยก็ยังเป็นสังคมที่เต็มไปด้วยความเชื่อ ค่านิยมดั้งเดิม ขนบธรรมเนียมและประเพณีโบราณที่ทำตามต่อๆกันมาโดยปราศจากการตั้งคำถามถึงที่มาที่ไป ความสำคัญหรือความจำเป็นที่ต้องทำแบบนั้น ใครบังอาจสงสัยหรือตั้งคำถามกับเรื่องที่เป็นความเชื่อก็มักจะถูกประนามด้วยคำพูดสุดคลาสสิคที่ว่าไม่เชื่ออย่าลบหลู่ ทั้งที่ในความเป็นจริงที่ถูกต้องคือ ไม่เชื่อก็ต้องพิสูจน์มากกว่า ลักษณะแบบนี้สะท้อนให้เห็นว่าสังคมไทยเป็นสังคมที่มีความเป็นวิทยาศาสตร์น้อยมาก ลองมองภาพที่เล็กลงมาหน่อย นึกถึงตอนที่เราเรียนหนังสือในชั่วโมงวิทยาศาสตร์ หลายคนคงเคยมีประสบการณ์ทำงานทดลองกับเพื่อนๆในกลุ่ม ซึ่งก็จะเห็นว่าปัญหาที่เป็นอุปสรรคสำคัญคืออุปกรณ์การทดลองไม่เพียงพอกับจำนวนนักเรียน คนที่ได้ลงมือทำจริงๆมีเพียงไม่กี่คน คนที่เหลือก็ได้แต่นั่งดู นั่งฟัง พอไม่เข้าใจจะถามอาจารย์ก็ถูกข้อจำกัดเรื่องเวลาทำให้ไม่มีโอกาสถามหรือถ้ามีโอกาสถามก็อายที่จะถามอีก สุดท้ายก็ได้แต่ท่องจำทฤษฎีตามตำราเพื่อเอาไปสอบ เป็นวิธีการเรียนในแบบที่ไม่ส่งเสริมให้นักเรียนคิด รู้จักค้นคว้าลงมือทำด้วยตนเอง เพื่อให้เห็นภาพจริง ประสบการณ์จริง นักเรียนที่เป็นผลผลิตของการศึกษาแบบนี้จึงมักจะเป็นนักทฤษฎี เป็นนักวิชาการที่แม่นตำรา แต่ไม่สามารถต่อยอดความรู้เพื่อสร้างเป็นนวัตกรรมใหม่ได้ ประเทศไทยก็เลยต้องตกอยู่ในฐานะประเทศผู้นำเข้าเทคโนโลยี ไม่ใช่อยู่ในฐานะประเทศผู้สร้างสรรค์เทคโนโลยี ทั้งหมดจึงเป็นที่มาของหนังสือเล่มนี้ ซึ่งเป็นการรวบรวมเอาการทดลองทางวิทยาศาสตร์สนุกๆมานำเสนอในรูปแบบที่เข้าใจง่าย ทำได้จริง เพราะใช้อุปกรณ์ธรรมดาๆที่สามารถหาได้ภายในบ้านมาเป็นเครื่องมือในการทดลอง ไม่ต้องเสียเงินเสียทองปื้ออุปกรณ์ราคาแพงจากที่ไหนทั้งสิ้น ในแง่ของเรื่องที่นำมาทดลองก็เป็นเรื่องน่ารู้ใกล้ตัว พ่อ แม่ ลูกสามารถใช้เวลาร่วมกันในการทำการทดลองตามหนังสือเล่มนี้ได้ ยกตัวอย่างเช่นการทดลองเรื่องการเคลื่อนที่ ผู้เขียนได้นำเอานิทานเรื่องกระต่ายกับเต่ามาเปรียบเทียบ โดยทำการทดลองว่าระหว่างขวดเปล่าไม่ใส่น้ำกับขวดที่ใส่น้ำครึ่งใบเมื่อกลิ้งลงมาตามทางลาดขวดใบไหนจะถึงพื้นก่อนกัน ซึ่งผลการทดลองก็คือขวดเปล่ากลิ้งลงมาถึงพื้นก่อนเหมือนกับกระต่ายในนิทาน แต่ขวดที่ใส่น้ำถึงแม้จะกลิ้งมาถึงพื้นช้ากว่าแต่ก็ไปได้ไกลกว่าเหมือนกับเต่าในนิทาน ในการทดลองแต่ละเรื่องก็จะมีลักษณะทำนองนี้คือมีเนื้อเรื่อง มีอุปกรณ์ มีวิธีการทดลอง มีผลการทดลอง และมีคำอธิบายทางวิทยาศาสตร์ถึงผลการทดลองนั้น ซึ่งอ่านแล้วก็สนุก ไม่ยาก เหมาะกับเด็กๆที่ต้องการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ในแบบที่จับต้องได้ ไม่น่าเบื่อ ผู้ปกครองสามารถใช้การทดลองในหนังสือสอนลูกทั้งเรื่องวิทยาศาร์และข้อคิดผ่านนิทานที่แฝงอยู่ได้ด้วย