ฉลาดได้อีก

ปุณิกา |
05/08/2014

ในทางวิทยาศาสตร์เรามีหลักการในการค้นคว้าหาความจริงที่ทราบกันดีว่าต้องเริ่มจากการตั้งคำถามหรือตั้งข้อสงสัย จากกนั้นจึงตั้งสมมติฐาน แล้วก็เริ่มทำการค้นคว้าทดลอง จนออกมาเป็นกฎ ทฤษฎีหรือองค์ความรู้ต่างๆ กระบวนการแบบนี้ได้รับการพิสูจน์มาแล้วว่าใช้ได้ผลจริง นำมาซึ่งความรู้ความเข้าใจของมนุษย์ที่มีต่อตนเองและสิ่งต่างๆรอบตัว ทำให้มนุษย์สามารถสร้างนวัตกรรมใหม่ๆ ทำให้โลกก้าวไปข้างหน้าได้อย่างรวดเร็ว ไม่หยุดนิ่ง การฝึกตั้งคำถามกับสิ่งรอบตัวกับเรื่องง่ายๆที่หลายคนอาจคิดว่าเป็นเรื่องรกสมองแบบนี้แหละนำมาซึ่งความก้าวหน้ามากมายและทำให้มนุษย์ฉลาดขึ้นเรื่อยๆ ในสังคมตะวันตกเราจะเห็นเรื่องของการตั้งคำถามเป็นเรื่องปกติ เด็กๆในประเทศที่เจริญแล้วเหล่านั้นมีความกล้าที่จะอยากรู้ในสิ่งที่พวกเค้าสงสัย และขวนขวายที่จะค้นหาคำตอบด้วยตนเอง ผู้ใหญ่ในประเทศเหล่านั้นส่งเสริมให้เด็กและเยาวชนของเขามีความรู้รอบตัวมากๆ ไม่ได้จำกัดการเรียนรู้ของเด็กเอาไว้ที่ความรู้ตามตำราที่ได้จากครูที่สอนในห้องเรียนเท่านั้น เพราะเค้าเห็นว่าความรู้รอบตัวแบบนี้จะมีส่วนสำคัญในการที่จะช่วยกระตุ้นกระบวนการเรียนรู้และการทำงานของสมอง แม้จะเป็นความรู้ที่ไม่สามารถเอาไปตอบข้อสอบให้ได้คะแนนดีๆ แต่ก็เป็นความรู้ที่เป็นแรงจูงใจที่สามารถนำไปต่อยอดเพื่อแสวงหาองค์ความรู้ใหม่ๆได้ ด้วยเหตุนี้เองสังคมตะวันตกจึงกลายเป็นสังคมที่มีความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสูงและส่งออกความรู้ต่างๆเหล่านั้นมาสู่สังคมบ้านเรา เมื่อหันกลับมามองที่สังคมไทย จะเห็นว่าสังคมไทยมีลักษณะที่แตกต่างอย่างสิ้นเชิงกับสังคมตะวันตก เรายังนิยมการเรียนการสอนแต่ความรู้ทางวิชาการในห้องเรียนแล้วมุ่งไปสู่การประเมินผลด้วยการสอบ การเรียนรู้โลกกว้างหรือการเรียนรู้นอกห้องเรียนเป็นแต่เพียงภาพที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อให้เห็นว่าผู้มีหน้าที่เกี่ยวข้องเห็นความสำคัญของการเรียนรู้แบบนี้เท่านั้น แต่การส่งเสริมอย่างจริงจังกลับไม่มี หนังสือเรื่องฉลาดได้อีก เล่มนี้เป็นหนึ่งในความพยายามที่จะช่วยให้เกิดกระบวนการเรียนรู้ดังกล่าว ด้วยการค้นหาคำตอบต่อคำถามเรื่องใกล้ตัวบ้างไกลตัวบ้างมาอธิบายแบบเข้าใจง่ายๆ อ่านสนุก น่าติดตาม โดยได้แบ่งเนื้อหาของหนังสือออกเป็น 6 ส่วน คือ สัตว์โลกน่ารัก พืชพันธุ์ธรรมชาติ ความลี้ลับของร่างกายมนุษย์ ชนชาติและวัฒนธรรมท้องถิ่น และสิ่งแวดล้อมกับธรรมชาติ เป็นหนังสือที่ดูเหมือนจะเหมาะกับเด็กๆวัยเรียนรู้ แต่จริงๆแล้วผู้ใหญ่ก็อ่านเพลินดีเหมือนกัน บางเรื่องผู้ใหญ่เองก็อดสงสัยไม่ได้อย่างเช่น ทำไมแค่เห็นบ๊วยก็รู้สึกเปรี้ยวปาก ทำไมเวลาอายจึงหน้าแดง นอนหลับทีไร ทำไมน้ำลายไหลทุกที ทำไมดวงตาถึงไม่หนาว ทำไมท้องร้องเวลาหิว หรือหูอื้อเกิดจากอะไร เป็นต้น อย่างที่บอกว่าเด็กๆอ่านแล้วได้ความรู้ปนความสนุก ช่วยกระตุ้นจินตนาการ และความอยากรู้อยากเห็นได้ดี ส่วนผู้ใหญ่อ่านแล้วเพลินแถมช่วยคลายข้อสงสัยกับเรื่องใกล้ตัวได้อีกหลายเรื่อง