ฝึกให้ไม่คิด

ปุณิกา |
03/08/2014

มนุษย์เราใช้ความคิดขับเคลื่อนชีวิตและขับเคลื่อนโลก ความคิดจึงมีอิทธิพลกับมนุษย์อย่างมากมายมหาศาล เราใช้ความคิดแทบทุกขณะ แม้กระทั่งเวลานอนหลายคนยังคงสับสนว่าความฝันนั้นเป็นส่วนหนึ่งของความคิดหรือไม่ อย่างไรก็ตามที่ว่าความคิดมีอิทธิพลต่อมนุษย์นั้น หมายความว่ามีอิทธิพลทั้งในด้านบวกและในด้านลบ ในด้านบวกคงไม่มีปัญหาอะไรที่จะต้องพูดถึง แต่ในทางตรงกันข้ามความคิดด้านลบคือตัวปัญหาสำคัญที่สามารถสร้างความยุ่งยากตามมาอีกมากมาย ความคิดด้านลบที่พูดถึงนี้ก็อาจจะหมายถึง คิดมาก (เครียด วิตกกังวล) เช่นคิดมากเรื่องงาน เรื่องเรียน เรื่องครอบครัว เศรษฐกิจ การเงินหนี้สิน ฯลฯ ซึ่งอาจเกิดจากปัญหาที่เข้ามารุมเร้าในเวลานั้นทำให้คิด หรืออาจจะเกิดจากความวิตกกังวลเกินเหตุกับอนาคตที่ยังมาไม่ถึงเลยคิดวิตกกังวล ทางแก้ง่ายๆก็คือไม่ต้องคิดมาก ซึ่งหมายความว่าคิดให้น้อยลง คิดให้พอดี ไม่ใช่ไม่คิดเลย แต่ปัญหาก็คืออะไรที่เรียกว่าพอดี เพราะเวลาเราจะอธิบายเรื่องความคิดนั้นเป็นเรื่องยากมากๆที่จะอธิบายได้เข้าใจ บางคนอธิบายความคิดไปทางเรื่องของสมองสั่งการ การทำงานของสมอง อะไรทำนองนั้น แต่บางคนก็มีชุดอธิบายอีกแบบ ซึ่งเป็นคำอธิบายที่เชื่อมโยงกับหลักการทางศาสนา ซึ่งไม่ว่าจะมีชุดคำอธิบายออกมากี่แบบก็ตาม สิ่งหนึ่งที่เราทุกคนรับรู้ได้ก็คือ ความคิดมันเกิดออกมาอยู่ตลอดเวลา แล้วยิ่งเราไปมีใจจดจ่อเพ่งเล็งกับมันมากเท่าไหร่หรือพยายามห้ามตัวเองไม่ให้คิดมากเท่าไหร่ ความคิดมันยิ่งทะลักออกมามากเป็นทวีคูณ ลักษณะของความคิดที่เป็นแบบนี้เองจึงนำมาซึ่งคำถามสำคัญคือเราจะมีวิธีการบริหารจัดการความคิดหรือควบคุมมันให้เป็นไปในทิศทางที่ควรจะเป็นได้อย่างไร แต่ทั้งนี้ไม่ได้หมายความว่าเราจะมาหาทางที่จะทำให้ไม่คิดกัน ผมเข้าใจว่าหลักการที่หนังสือเล่มนี้ต้องการนำเสนอคือ ไม่ให้คิดมาก ไม่ใช่ไม่ให้คิด ซึ่งอันนี้เป็นความเข้าใจพื้นฐานที่ต้องเข้าใจให้ตรงกันก่อน เพราะเราไม่สามารถปฏิเสธตัวเองไม่ให้มีความคิดในเรื่องต่างๆได้ ต่อมาก็ต้องมาทำความเข้าใจที่คำว่าคิดมาก ซึ่งมากในที่นี้ก็หมายถึงมากไปกว่าความจริงที่ปรากฏอยู่ตรงหน้าในปัจจุบัน ความคิดที่มากไปกว่าความจริงขณะปัจจุบันนั้นเกิดจากการปรุงแต่งด้วยตัวเราเอง ซึ่งการปรุงแต่งที่ว่านี้ก็เกิดจากหลายสาเหตุเช่นความวิตกกังวล ความคาดหมายถึงผลในอนาคต ความอยาก ความต้องการให้เป็น ความกลัว ฯลฯ หนังสือเลยต้องการให้เรากำจัดตัวปรุงแต่งเหล่านี้ออกไปด้วยการนำเสนอวิธีการที่จะทำให้เราสามารถมีสติจดจ่ออยู่กับสิ่งที่อยู่ตรงหน้า แล้วคิดอย่างที่มันเป็นอยู่ในปัจจุบัน ในขณะนั้น เป็นการฝึกให้เรายึดถือความคิดแรกต่อสิ่งนั้นๆ อันที่จริงผมเข้าใจว่าน่าจะหมายถึงการปล่อยวางก็ได้ แต่เป็นการปล่อยวางในมิติที่แคบลงมาหน่อยคือการปล่อยวางทางความคิดนั่นเอง วิธีการฝึกควบคุมความคิดในหนังสือเล่มนี้จะเป็นการฝึกในขณะที่ราทำกิจกรรมประจำวันต่างๆผ่านทางการพูด ฟัง ดู เขียน อ่าน กิน ละทิ้ง สัมผัส และการดูแล ซึ่งผมว่าเป็นการฝึกที่ใกล้ตัวดีแล้วเห็นผลจริง เป็นประโยชน์ที่สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้เลย