CLIFFORD GEERTZ (ข้อพิพากษ์ทฤษฎีการเมืองฯ)

ทิววาริน |
24/08/2014

เป็นหนังสืออีกเล่มหนึ่งของอาจารย์ไชยันต์ ไชยพร แห่งคณะรัฐศาสตร์ จุฬาฯ ครับ โดยเล่มนี้จะมีความเป็นงานวิชาการสักนิดหนึ่ง แต่ก็ไม่ถึงกับอ่านยากเกินไปครับ อาจารย์ไชยันต์เขียนเชิงแนะนำความคิดและทฤษฎีของคลิฟฟอร์ด เกียทซ์ นักมานุษยวิทยาที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในโลกคนหนึ่งที่ยังมีชีวิตอยู่ เกียทซ์เป็นผู้ที่มีคุณูปการต่อวงการสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยามากโดยเฉพาะงานศึกษาเรื่องวัฒนธรรมศึกษาของเขานั้นถูกอ้างถึงในวงการวิชาการมากมาย ซึ่งภายในเล่ม อาจารย์ไชยันต์ได้ทดลองนำความคิดและทฤษฎีของเกียทซ์มาจับเข้ากับปรัชญาการเมือง, ธรรมชาติของมนุษย์ และทฤษฎีการเมืองที่เป็นทางสองแพร่งระหว่างสมัยใหม่ (modernism) และหลังสมัยใหม่ (post-modernism) แต่ประเด็นที่ผู้รีวิวชอบมากที่สุดคือแนวคิดทางวัฒนธรรมศึกษาของเกียทซ์ซึ่งเขามองว่าสภาวะการเมืองในปัจจุบันนั้นต้องการความหลากหลายทางวัฒนธรรม (multiculturalism) มากกว่าความเป็นเอกภาพ เราต้องการความหลากหลายทางชาติพันธุ์ ภาษา เชื้อชาติ และศาสนามากกว่าการรวมตัวกันเป็นรัฐแล้วกลืนกินให้ทุกคนมีอัตลักษณ์เดียวกัน โลกสมัยใหม่ได้เปลี่ยนไปแล้ว พรมแดนมีค่าน้อยลงพร้อมๆ กับอำนาจอธิปไตยของรัฐชาติที่เสื่อมลงพร้อมๆ กับการเติบโตของทุนนิยมข้ามชาติในยุคโลกาภิวัตน์ เศรษฐกิจกลายเป็นปัจจัยนำการเมือง อย่างไรก็ตามความขัดแย้งที่เกิดจากความแตกต่างทางอัตลักษณ์จอมปลอมที่ถูกสร้างขึ้นมา (identity-based differentiation) นั้นก็ยังดำรงอยู่ต่อไปแม้ว่าเราจะบูรณาการความร่วมมือทางด้านเศรษฐกิจมากแค่ไหน เพราะรากฐานทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ที่ถูกสร้างผ่านกลไกของรัฐนั้นทำให้เราคิดและมีมุมมองต่อสิ่งต่างๆ แตกต่างกัน สิ่งนี้คือสิ่งที่จะต้องดำรงอยู่ต่อไป เราไม่สามารถบูรณาการใครเข้ามาด้วยการร้องเพลงอาเซียนหรือทำกิจกรรมร่วมกันได้ ดั่งที่เกียทซ์กล่าวไว้ว่า ‘วัฒนธรรมนั้นไม่จำเป็นต้องเป็นสิ่งที่ทุกคนต้องเห็นพ้องต้องกันทั้งหมด’ (Culture without consensus)